Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται συνεχώς δυσκολία και καθυστέρηση στις επικοινωνίες μεταξύ των Εταιριών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (servicers) και τους οφειλέτες που θέλουν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους, οι οποίοι έχουν οδηγηθεί σε απόγνωση, λόγω και των συνεχιζόμενων αυξήσεων των επιτοκίων αλλά και του κινδύνου να απωλέσουν τη πρώτη τους κατοικία με ηλεκτρονικό πλειστηριασμό
Υπενθυμίζεται ότι, μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, παρέχεται η δυνατότητα καθολικής ρύθμισης οφειλών (προς Εφορία, Ταμεία, Πιστωτικά Ιδρύματα / Servicers) με βασική προϋπόθεση το ελάχιστο ποσό χρεών να είναι άνω των 10.000 ευρώ.
Μία νέα βελτιωτική προσέγγιση στο νόμο του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών του ν. 4738/2020, που συμπλήρωσε 2 έτη πραγματικής λειτουργίας και εφαρμογής, θα ήταν πραγματικά ανακούφιση για το σύνολο των οφειλετών που δεν κατάφεραν έως σήμερα να προβούν σε κάποια βιώσιμη ρύθμιση, κυρίως με τους servicers.
Αντιθέτως, τα ποσοστά έγκρισης των ρυθμίσεων της πλατφόρμας της ΕΓΔΙΧ για χρέη σε Εφορία και ΕΦΚΑ είναι ιδιαιτέρως ικανοποιητικά (έως και 240 δόσεις) με βάση και τα στατιστικά του Υπουργείου Οικονομίας. Εξέλιξη πολύ σημαντική, εάν σκεφτεί κανείς ότι οι οφειλέτες με χρέη στο Δημόσιο ξεπερνούν τα 4 εκατομμύρια ΑΦΜ.
Το σημαντικό θέμα εντοπίζεται όμως στην άρνηση των τραπεζών και των servicers, να συνδράμουν με βιώσιμες λύσεις τους δανειολήπτες. Με πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση του εξωδικαστικού, υπάρχει υποχρέωση των πιστωτών και των servicers, όταν απορρίπτουν μία αίτηση ρύθμισης, να αιτιολογούν το λόγο της απόρριψης. Ιδανικά βεβαίως μετά την απόρριψη της αίτησης θα έπρεπε να ακολουθεί ένα επόμενο στάδιο – προφανώς εντός πλατφόρμας – ώστε να προκύπτει εν συνεχεία μία ρεαλιστική και βιώσιμη λύση για τον οφειλέτη, όπως ακριβώς ορίζεται στο νόμο.
Διαμεσολάβηση: Η λύση
Το επόμενο λοιπόν στάδιο λέγεται Διαμεσολάβηση (ν. 4640/2019) και αναρωτιέται κανείς, γιατί, ενώ υπάρχει σχετικό πεδίο στη πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού, δεν έχει ενεργοποιηθεί και λειτουργήσει μέχρι σήμερα.
Πιο συγκεκριμένα, στις περιπτώσεις περαίωσης της διαδικασίας ρύθμισης ως άκαρπης, όταν έχουμε οφειλές προς τους χρηματοδοτικούς φορείς (τράπεζες και servicers ), ο οφειλέτης δύναται, εντός ολίγων ημερών από την άνω περαίωση της διαδικασίας, να καταθέσει αίτημα υποβολής σε διαμεσολάβηση.
Στο σημείο αυτό πρέπει να ειπωθεί, ότι, μέσω της πλατφόρμας, ο νομοθέτης οραματίστηκε πραγματικά μία ευκαιρία για διαμεσολάβηση μεταξύ των εμπλεκομένων μερών. Το πρόβλημα είναι ότι η διαμεσολάβηση - μέσω της πλατφόρμας – δεν έχει λειτουργήσει μέχρι σήμερα, με αποτέλεσμα, μετά την απόρριψη της αίτησης, να σύρεται ο οφειλέτης σε απευθείας διαπραγματεύσεις με τους servicers ή αλλιώς σε πλειστηριασμό.
Γιατί όμως αυτή η σχέση (πιστωτής/servicer – οφειλέτης), πρέπει να φτάσει στα άκρα;
Γιατί η πλατφόρμα του εξωδικαστικού δεν προωθεί την λύση της χρηματοοικονομικής διαμεσολάβησης;
Γιατί όταν υπάρχει απόρριψη, δεν προκρίνεται η λύση της διαμεσολάβησης;
Έχουν γίνει κατά καιρούς συζητήσεις επί συζητήσεων για τη διαμεσολάβηση στα κόκκινα δάνεια και τελικά δεν δίνεται η ευκαιρία της διαμεσολάβησης στους δανειολήπτες, έστω και σε πιλωτική βάση.
Οι νέες παρεμβάσεις στον εξωδικαστικό είναι αναγκαίες. Μία εξ΄αυτών είναι η ουσιαστική εφαρμογή της διαμεσολάβησης και μάλιστα μέσω της πλατφόρμας του εξωδικαστικού.
Το πρόβλημα της υπερχρέωσης ακόμα δεν έχει λυθεί στην Ελλάδα. Το ιδιωτικό χρέος παραμένει πολύ υψηλό. Οι νέες παρεμβάσεις στον εξωδικαστικό είναι αναγκαίες. Μία εξ΄αυτών είναι η ουσιαστική εφαρμογή της διαμεσολάβησης και μάλιστα μέσω της πλατφόρμας του εξωδικαστικού, όπως ακριβώς το σχεδίασε και το αποτύπωσε ο νομοθέτης. Σε άμεσο χρόνο, με συντονισμό του διαμεσολαβητή για οριστική διευθέτηση του προβλήματος.
Προς επίρρωση των ανωτέρω: Υπάρχουν στο Μητρώο του Υπουργείου Δικαιοσύνης 3.300 διαπιστευμένοι διαμεσολαβητές, μεγάλο μέρος των οποίων έχουν εξειδικευμένη εκπαίδευση και ειδικές δεξιότητες να διαχειρίζονται υποθέσεις κόκκινων δανείων. Έστω υποθετικά, οι μισοί από τους διαπιστευμένους διαμεσολαβητές να μπορούσαν να αξιοποιηθούν από το σύστημα και να διαχειριστούν υποθέσεις που απορρίφθηκαν από τη πλατφόρμα θα ήταν ιδιαίτερα βοηθητικό για τα ίδια τα μέρη, τον πιστωτή και τον οφειλέτη, αλλά και την οικονομία και την κοινωνία γενικότερα.
Διαμεσολάβηση- Τα οφέλη
Με λίγα λόγια, με τη διαμεσολάβηση ο οφειλέτης πετυχαίνει με τη ρύθμιση μία μόνιμη λύση και προστατεύεται έτσι η ακίνητη περιουσία του, ενώ ο πιστωτής/servicer εξασφαλίζει μία αύξηση των εσόδων του, όχι με πλειστηριασμούς, αλλά με την υλοποίηση ενός ρεαλιστικού σεναρίου που τελικά ικανοποιεί και τις δύο πλευρές.
Η Νανά Παπαδογεωργάκη είναι Δικηγόρος Αθηνών, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια ΥΔ,UK, USA, Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών